Antibiotics as a cause of weight gain

Ζωτικός είναι ο ρόλος των επαγγελματιών υγείας στον προσανατολισμό προς τη σωστή και συνετή χρήση των αντιβιοτικών και να περιμένουν μέχρις ότου περαιτέρω επιστημονικές μελέτες φωτίσουν ακόμη περισσότερο τη σχέση μεταξύ των αντιβιοτικών, της εντερικής δυσβίωσης και της παχυσαρκίας.

Από την εισαγωγή τους στην κλινική πράξη, σχεδόν 80 χρόνια πριν, έχουν παραχθεί και χορηγηθεί, δυστυχώς πολύ συχνά προληπτικά, εκατομμύρια τόνοι αντιβιοτικών. Η χρήση τους στην εκτροφή ζώων είναι ακόμα πιο σημαντική, αφού αντιστοιχεί στο 75% του συνόλου των αντιβιοτικών που παράγονται στην αμερικανική αγορά. Πολύ σημαντική ακούσια λήψη αντιβιοτικών είναι και η μεγάλη ποσότητα αυτών στο περιβάλλον και την τροφή μας. Είναι γνωστό ότι η χρήση αντιβιοτικών στην παραγωγή ζωικών πρωτεϊνών (βοοειδή, χοίροι και κοτόπουλα) εφαρμόζεται από τη δεκαετία του 1940, αποβάλλοντας χιλιάδες τόνους αντιβιοτικών που χρησιμοποιούνται στη διατροφή τους. Η πάχυνση των ζώων αυτών είναι σημαντική αφού μπορεί να αυξήσουν το βάρος τους από 8 έως 15%.

Αυτά τα αντιβιοτικά, σε μικρές ποσότητες, φθάνουν στον άνθρωπο είτε μέσω της κατανάλωσης του κρέατος αυτών των ζώων είτε λόγω της τεράστιας ποσότητας τέτοιων φαρμάκων που περνάνε στο έδαφος και στο νερό.

Η υπηρεσία τροφίμων και φαρμάκων των ΗΠΑ ανέφερε ότι το 2011 χρησιμοποιήθηκαν 13500 τόνοι αντιβιοτικών για την παραγωγή ζωικών πρωτεϊνών μέσω της εκτροφής βοοειδών, πουλερικών και χοίρων. Λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου το 75% αυτών των αντιβιοτικών που χορηγούνται σε ζώα δεν απορροφώνται, αποβάλλονται με κόπρανα και ούρα, υπάρχουν περίπου 10 εκατομμύρια κιλά αντιβιοτικών ετησίως στο περιβάλλον μόνο από τα κόπρανα και τα ούρα αυτών των ζώων. Επίσης, να θυμόμαστε ότι τα αντιβιοτικά φθάνουν στο περιβάλλον και μέσω ψεκασμού των καλλιεργειών, καθώς και μέσω αποβλήτων των νοσοκομείων μολύνοντας τη δημόσια ύδρευση με μικρές αλλά ανιχνεύσιμες συγκεντρώσεις αντιβιοτικών.

Δεν υπάρχει λοιπόν αμφιβολία, ακόμα και αν δεν παίρνουμε αντιβιοτικά εμφανώς, ότι η μικροβιακή μας χλωρίδα, εκτεθειμένη σε έντονες επιδράσεις επί 80 χρόνια, είναι πολύ διαφορετική από τη  εντερική χλωρίδα των παππούδων μας και των προγόνων μας.

Σίγουρα λοιπόν, με μια χλωρίδα πολύ διαφορετική από αυτή των προγόνων μας, μεταβολίζουμε την τροφή μας κατά τη διάρκεια της πέψης με πολύ διαφορετικό τρόπο από ότι κάναμε χιλιάδες χρόνια πριν.

Υπάρχουν συνέπειες από αυτό; Τα τελευταία χρόνια και λόγω της παγκόσμιας αύξησης της συχνότητας παχυσαρκίας και των επιπτώσεών της, έχουν εκπονηθεί πολυάριθμες μελέτες που δείχνουν την επίπτωση του εντερικού μικροβιώματος στη συχνότητα παχυσαρκίας. Μερικές μελέτες συσχετίζουν τη μεταβολή των αποικιών Firmicutes προς  Βακτηριοειδή ως υπεύθυνη για την επίδραση στο ενεργειακό ισοζύγιο. Το αποτέλεσμα είναι η αυξημένη παραγωγή λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου παρέχοντας μεγαλύτερες ποσότητες ενέργειας στον ξενιστή με ταυτόχρονη αύξηση του σωματικού βάρους και του σωματικού λίπους.

Η σχέση μεταξύ της χρήσης αντιβιοτικών και της ανάπτυξης της παχυσαρκίας γίνεται όλο και πιο εμφανής στους ανθρώπους. Πολλοί συγγραφείς υποστηρίζουν ανεπιφύλακτα τη σχέση χρήσης αντιβιοτικών σε μεγάλη κλίμακα τα τελευταία 70 χρόνια και της ‘επιδημίας’ της παχυσαρκίας, φαινόμενα που εμφανίστηκαν σχεδόν παράλληλα.

Πολύ ενδιαφέρουσα είναι μια μελέτη στις ΗΠΑ που συσχέτισε στις διάφορες πολιτείες τη συχνότητα παχυσαρκίας με την ετήσια έκδοση συνταγών για αντιβιοτικά ανά 1000 κατοίκους (διάγραμμα). Τα αποτελέσματα εκπληκτικά. Ο συντελεστής ομοσυσχέτισης R= 0.786, στη Λουϊζιάνα, πολιτεία με συχνότητα παχυσαρκίας 36.2%, οι ετήσιες συνταγές αντιβιοτικών είναι 1177, ενώ στο Κολοράντο με συχνότητα παχυσαρκίας 20.2%, οι συνταγές αντιβιοτικών είναι μόλις 625/χρόνο.

Η επιστημονική κοινότητα, λοιπόν, έχει καταλήξει σήμερα σε παραδοχή ότι σχέση αντιβιοτικών-παχυσαρκίας είναι αναμφισβήτητη και δείχνει πέρα από κάθε αμφιβολία ότι η χρήση αντιβιοτικών αυξάνει το σωματικό λίπος σε όλους και ιδιαίτερα σε παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών. Η έκθεση σε αντιβιοτικά, ακόμα και κατά την ενδομήτρια ζωή, αυξάνει τον κίνδυνο παιδικής παχυσαρκίας, ειδικά όταν αυτά χορηγηθούν στο 2ο 3μηνο της κύησης (μελέτη 1.250.00 περιπτώσεων- Obesity (Silver Spring). 2020)

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα αντιβιοτικά υπήρξαν και εξακολουθούν να είναι φάρμακα ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση των βακτηριακών λοιμώξεων. Ωστόσο, η ανάγκη για συνετή και ορθολογική χρήση τους είναι ολοένα και πιο ξεκάθαρη, ώστε να αποφεύγονται τα φαινόμενα της βακτηριακής αντοχής και της αύξησης του σωματικού βάρους.

Ζωτικός είναι ο ρόλος των επαγγελματιών υγείας στον προσανατολισμό προς τη σωστή και συνετή χρήση των αντιβιοτικών και να περιμένουν μέχρις ότου περαιτέρω επιστημονικές μελέτες φωτίσουν ακόμη περισσότερο τη σχέση μεταξύ των αντιβιοτικών, της εντερικής δυσβίωσης και της παχυσαρκίας