Ultra-processed foods and childhood obesity

Η υπερβολική αύξηση του σωματικού βάρους στα παιδιά παγκοσμίως, αλλά και στη χώρα μας, αποτελεί μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας για αυτή αλλά και για την επόμενη γενεά.

Ένας τροποποιήσιμος  παράγοντας μεταβολικών νόσων  είναι η ανθυγιεινή διατροφή. Η κατανάλωση ζαχαρούχων ροφημάτων και υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων (ΥΕ) στην παιδική ηλικία μπορεί να αυξήσει το Δείκτη μάζας σώματος, και το ποσοστό σωματικού λίπους.

Ένα ρυθμιστικό σύστημα πρόσληψης τροφής επιτρέπει την κατανάλωση επαρκούς ποσότητας τροφής για την κάλυψη των αυξημένων ενεργειακών αναγκών αυτής της ηλικίας, αποφεύγοντας παράλληλα την υπερκατανάλωση.

Σημαντικός είναι ο ρόλος της σχέσης του συστήματος ανταμοιβής με την κατανάλωση ΥΕ τροφών.  Η σύνθεση των θρεπτικών συστατικών στις ΥΕ τροφές από μόνη της δεν μπορεί να εξηγήσει την επίδραση τους στον κίνδυνο παχυσαρκίας. Οι μη θρεπτικές ιδιότητες των ΥΕ μπορούν να εξηγήσουν τους μηχανισμούς που διέπουν τη σχέση με την αύξηση του βάρους και τις  μεταβολικές  διαταραχές.

Τα ΥΕ τρόφιμα έχουν σχεδιαστεί για να είναι εύγευστα, ελκυστικά και ενεργειακά πυκνά, με ένα μοναδικό συνδυασμό των κύριων συστατικών τους για ενίσχυση  της γεύσης και τη δημιουργία ενός ισχυρού ερεθίσματος ανταμοιβής και τον  επηρεασμό των νευρικών κυκλωμάτων που σχετίζονται με την αύξηση πρόσληψης τροφής.

Οι διαφορές των ΥΕ τροφών από τα μη- ή ελαφρώς επεξεργασμένα τρόφιμα είναι:

• Αυξημένη αναλογία υδατανθράκων με ή χωρίς προσθήκη ζάχαρης
• Σύσταση με μεγάλη ενεργειακή πυκνότητα, δηλαδή πολλές θερμίδες σε μικρό όγκο τροφής.
• Αυξημένη αναλογία κορεσμένων και τρανς λιπαρών οξέων
• Μικρότερες ποσότητες βιταμινών, μεταλλικών αλάτων, πρωτεϊνών και φυτικών ινών
• Προσθήκη μη-θρεπτικών ουσιών για όψη, γεύση, οσμή
• Συσκευασίες έτοιμες για κατανάλωση μέσα σε ελκυστικά περιτυλίγματα
• Προϊόντα που διατηρούνται πολύ περισσότερο χρόνο
• Επιθετική διαφήμιση στα media

Τα αποτελέσματα της ενεργοποίησης του συστήματος ανταμοιβής περιλαμβάνουν διάφορες φυσιολογικές διεργασίες: ευχαρίστηση, επιθυμία και μάθηση, οδηγώντας σε έναν κύκλο συμπεριφοράς-ανταμοιβής με τελικό αποτέλεσμα τη επαναλαμβανόμενη κατανάλωση αυτών των ανθυγιεινών τροφών.

Οι μηχανισμοί με τους οποίους αυτά τα μεμονωμένα συστατικά των ΥΕ τροφών επηρεάζουν τη διατροφική συμπεριφορά των παιδιών και τις διαδικασίες ανταμοιβής δεν έχουν διευκρινιστεί πλήρως, αλλά σήμερα υπάρχουν σε εξέλιξη πολλές ερευνητικές και επιδημιολογικές μελέτες για το σκοπό αυτό.