Θυρεοειδικά αυτοαντισώματα και κύηση (Thyroid autoantibodies and Pregnancy)

Σημαντικά μεγάλο ποσοστό του γενικού πληθυσμού έχει αυξημένα αντι-θυρεοειδικά αντισώματα (ΑΘΑ) χωρίς θυρεοειδική νόσο. Σε μελέτη στις ΗΠΑ το 2002 (NHANES) βρέθηκαν στο γενικό πληθυσμό αυξημένα αντισώματα σε ποσοστό 13% για τα TPO και 11.5% για τα αντι-TG. Η συχνότητα αυξανόταν στις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. Τα αυτοαντισώματα αντι-TG και αντι-TPO είναι κυρίως ανοσοσφαιρίνες IgG και σε μικρότερο ποσοστό IgA που παράγονται από τα Β2-λεμφοκύτταρα. Δεν είναι ακόμα σαφές αν προηγείται φλεγμονή στο θυρεοειδή και ακολουθεί η αύξηση των αυτοαντισωμάτων ή αν τα αυτοαντισώματα προκαλούν τη φλεγμονή.
Παράγοντες που επηρεάζουν τα επίπεδα των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων είναι:
Σε υγιή ευθυρεοειδικά άτομα
 Μείωση: Κύηση μετά το πρώτο 3μηνο, πολύ μεγάλη ηλικία
 Αύξηση: Διακοπή καπνίσματος, θεραπεία της ηπατίτιδας C με ιντερφερόνη, πυρηνικά ατυχήματα, ιωδιούχα φάρμακα ακόμα και όταν χορηγείται ιώδιο ως διατροφικό συμπλήρωμα, σε φάση βελτίωσης της ανοσοκαταστολής σε πάσχοντες από HIV.
Σε άτομα θυρεοειδική νόσο
 Μείωση: Αντιθυρεοειδικά φάρμακα, κύηση, σελήνιο, μετά το χρόνο από τη χορήγηση ραδιενεργού θεραπευτικού ιωδίου
 Αύξηση: Αμέσως μετά τη χορήγηση ραδιενεργού θεραπευτικού ιωδίου, λοχεία
Τα αυξημένα ΑΘΑ μπορεί να επηρεάσουν τη σύλληψη, φυσιολογική ή υποβοηθούμενη, τη διατήρηση του κυήματος, την υγεία της μητέρας και του εμβρύου, αλλά και τη υγεία του νεογνού αφού η αύξηση των αντισωμάτων κατά των υποδοχέων της TSH στη μητέρα (TSHR-Abs) έχει συνδεθεί με τον υπερθυρεοειδισμό των νεογνών.
Σε γυναίκες που ελέγχθηκαν προληπτικά κατά το πρώτο 3μηνο της κύησης, αυξημένα αντισώματα βρέθηκαν στο 20%. Το μεγάλο αυτό ποσοστό αντικατοπτρίζει την αυξημένη συχνότητα που παρατηρείται στις γυναίκες σε αυτή την ηλικία και δεν είναι αποτέλεσμα της κύησης. Πολύ μεγαλύτερη όμως ήταν η συχνότητα αυξημένων αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων σε γυναίκες με ενδομητρίωση.
Τα αυξημένα ΑΘΑ αυξάνουν τη συχνότητα παλινδρόμησης του κυήματος κατά το πρώτο κυρίως 3μηνο της κύησης. Αιτιολογικά, έχουν προταθεί οι παρακάτω παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί:
 - Ύπαρξη κάποιας ήπιας και αδιάγνωστης μορφής υποκλινικού υποθυρεοειδισμού
 - Η αύξηση των ΑΘΑ στην εγκυμονούσα γυναίκα υποδηλώνει την ύπαρξη κάποιας ανοσολογικής ανισορροπίας.
 - Τα ΑΘΑ δρουν απευθείας στον πλακούντα ή στο γονιμοποιημένο ωάριο και προκαλούν αποβολή
 - Γυναίκες με αυξημένα ΑΘΑ είναι συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας, επομένως μένουν έγκυες σε μεγαλύτερη ηλικία και αυτό αποτελεί και την αιτία της αυξημένης συχνότητας αποβολών
Σε μια πρόσφατη μελέτη έχει δειχθεί ότι η χορήγηση θυροξίνης σε ευθυρεοειδικές γυναίκες με αυξημένα ΑΘΑ μειώνει σε σημαντικά μεγάλο ποσοστό τη συχνότητα αποβολών (The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, vol. 91, 7, 2587–2591, 2006.).
Η κύηση χαρακτηρίζεται από ανοσολογική ανοχή, παρατηρείται δηλαδή μείωση της αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος προκειμένου να αποφευχθεί η απόρριψη του κυήματος και του πλακούντα που είναι αντιγονικώς διαφορετικοί ιστοί από αυτούς της μητέρας. Μέσω αυτού του φυσιολογικού μηχανισμού, τα ΑΘΑ μειώνονται σημαντικά και προοδευτικά κατά το δεύτερο και τρίτο 3μηνο της κύησης για να αυξηθούν και πάλι, συνήθως πάνω από τα προ της κύησης επίπεδα, μετά τον τοκετό (διάγραμμα)
Συμπερασματικά: Η ανεύρεση αυξημένων ΑΘΑ προ και στην αρχή της κύησης μπορεί να μας δώσει χρήσιμες πληροφορίες για την πιθανότητα αποβολής, για την πιθανότητα χορήγησης θυροξίνης κατά την κύηση αλλά και και για την αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης θυρεοειδίτιδας ή και κατάθλιψης της λοχείας. Παρά ταύτα, δεν έχει ακόμα καθιερωθεί ο προσδιορισμός των ΑΘΑ στις προληπτικές εξετάσεις της κύησης. Η συμβουλή πάντως του γράφοντα είναι: η κάθε γυναίκα που θέλει να μείνει έγκυος, κυρίως στις μεγαλύτερες ηλικίες, πριν ακόμα από τη σύλληψη να κάνει ένα προληπτικό προσδιορισμό της TSH και των ΑΘΑ.