Χρόνια αυτοάνοση λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτις

Η χρόνια αυτοάνοση λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτις ή θυρεοειδίτις Hashimoto αποτελεί μέρος ενός μεγαλύτερου φάσματος αυτοάνοσων νόσων του θυρεοειδούς. Τα υπόλοιπα νοσήματα είναι:
1. Ατροφική Θυρεοειδίτις
2. Παιδική Θυρεοειδίτις
3. Θυρεοειδίτις της λοχείας
4. Σιωπηρά Θυρεοειδίτις
5. Εστιακή Θυρεοειδίτις
Η πρώτη περιγραφή έγινε το 1912 από έναν Ιάπωνα χειρουρό που εργαζόταν στη Γερμανία, τον Hakaru Hashimoto.
Η τυπική μορφή χαρακτηρίζεται από μικρή έως και πολύ μεγάλη διόγκωση του θυρεοειδούς, ο οποίος έχει πολύ σκληρότερη σύσταση από ένα φυσιολογικό αδένα, φυσιολογικές συνήθως περιφερικές ορμόνες (Τ4 και Τ3), ψηλή φυσιολογική ή λίγο αυξημένη TSH, αύξηση των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων κατά της υπεροξειδάσης (αντι-ΤΡΟ) και κατά της θυρεοσφαιρίνης (αντι-TG). Σπανιότερα έχουμε αύξηση αντισωμάτων κατά του υποδοχέα της TSH, θυρεοδιεγερτικά ή και κυτταροτοξικά αντισώματα. Ενα ποσοστό 10-15% πασχόντων από Hashimoto έχει αρνητικά αντιθυρεοειδικά αντισώματα. Επίσης, κάθε άτομο με αυξημένα αντιθυρεοειδικά αντισώματα δεν έχει απαραίτητα θυρεοειδίτιδα Hashimoto.
Μερικές αρχές για την αξιολόγηση των επιπέδων των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων είναι οι παρακάτω:
 • Συχνότερη και μεγαλύτερη είναι η αύξηση των anti-TPO σε σχέση με τα αντι-TG αντισώματα.
 • Οι μεταβολές των επιπέδων των αντι-TPO και αντι-TG αντισωμάτων στο αίμα γίνονται με σχετικά παράλληλο ρυθμό. Μειώνονται από τα αντιθυρεοειδικά φάρμακα και μετά το πρώτο 3μηνο της κύησης και αυξάνουν μετά λήψη θεραπευτικού ραδιενεργού ιωδίου, κατά τη λοχεία και κατά τη θεραπεία με ιντερφερόνη-α.
 • Τα αντι-TPO αντισώματα κυρίως και όχι τα θυρεοσφαιρινικά σχετίζονται με πρόκληση θυρεοειδικής δυσλειτουργίας, κυρίως στη φάση της λοχείας.
 • Η ύπαρξη αυξημένων μόνο των αντι-TG αντισωμάτων σπάνια προκαλεί θυρεοειδική νόσο.
Η Hashimoto είναι η συχνότερη αιτία υποθυρεοειδισμού σε χώρες με απαρκή πρόσληψη ιωδίου. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο εμφανίζονται 0.3-1.5 περιπτώσεις σε κάθε 1000 άτομα. Η νόσος είναι 10-15 φορές συχνότερη στις γυναίκες από ότι στους άνδρες και η μέση ηλικία εμφάνισης είναι τα 30-50 έτη.
Η χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτις συνοδεύται από αυξημένη συχνότητα εμφάνισης θηλώδους καρκινώματος. Τα καρκινώματα αυτά είναι συνήθως μικρού μεγέθους, είναι συχνά πολυεστιακά και δεν είναι πιο επιθετικά από τα συνήθη καρκινώματα.
Τα υποκειμενικά ενχλήματα και τα κλινικά ευρήματα εξαρτώνται από την ύπαρξη ή όχι θυρεοειδικής δυσλειτουργίας. Για υπο- ή υπερ-θυρεοειδισμό μπορείτε να ανατρέξετε στα ανάλογα κεφάλαια το ιστότοπού μας.
Η συνήθης μορφή είναι τις περισσότερες φορές ασυμπτωματική, τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια. Πάντως, παρά την απουσία υποκειμενικών ενοχλημάτων, μπορεί να υπάρχουν δυσμενείς βιοχημικές επιπτώσεις, κυρίως στα λιπίδια του αίματος.
Αυτό που θα πρέπει να έχει πάντα υπόψιν ο κλινικός γιατρός, οποιασδήποτε ειδικότητος, είναι ότι ο πάσχων από αυτοάνοση θυρεοειδιτιδα έχει αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης και άλλων αυτοάνοσων νόσων. Η παρατήρηση αυτή έγινε για πρώτη φορά ήδη από τον 19ο αιώνα από τον Thomas Addison ο οποίος περιέγραψε τη συνύπαρξη επινεφριδιακής ανεπάρκειας και μεγαλοβλαστικής αναιμίας.
Οι συνδυασμοί των αυτοάνοσων πολυαδενικών νόσων είναι:
PGA I (Polyglandular autoimmune syndromes ή autoimmune polyendocrine syndrome-APS)
  Συστηματική μυκητίαση
  Υποπαραθυρεοειδισμός
  Ν. Addison
  Υπογοναδισμός
  Αλωπεκία
  Υποθυρεοειδισμός
  Σύνδρομο δυσαπορρόφησης
  Χρονία ενεργός ηπατίτις
  Λεύκη
  Μεγαλοβλαστική αναιμία
PGA II
  Επινεφριδιακή ανεπάρκεια
  Αυτοάνοση θυρεοειδοπάθεια
  Διαβήτης 1
  Υπογοναδισμός
  Μυασθένεια
  Λεύκη
  Αλωπεκία
  Μεγαλοβλαστική αναιμία
  Κοιλιοκάκη
PGA III
  Διαβήτης 1 και αυτοάνοση θυρεοειδοπάθεια
                          ή
  Επινεφριδιακή ανεπάρκεια και αυτοάνοση θυρεοειδοπάθεια
Επίσης, τα άτομα με Hashimoto έχουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης και αλλεργικών νόσων, κυρίως αλλεργική ρινίτιδα και ουρτικάρια. Η σειρά εμφάνισης π.χ αλλεργικής ρινίτιδος και θυρεοειδίτιδος μπορεί να ευθεία και αντίστροφη. Είναι ενδιαφέρον το ότι χορήγηση θυροξίνης σε άτομα με θυρεοειδίτιδα και ουρτικάρια είναι δυνατόν να βελτιώσει την τελευταία, ειδικά σε παιδιά.
Θεραπευτικώς, αν υπάρχει υπο- ή υπερ-θυρεοειδισμός θα πρέπει να γίνει ανάλογη θεραπεία.
Υπάρχουν πολλά βιβλιογραφικά δεδομένα που δείχνουν ότι γυναίκες με αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κακοήθειας στο μαστό. Αυτό σημαίνει ότι κάθε γυναίκα με αυξημένα αντιθυρεοειδικά αντισώματα ή με υπερηχοτομογραφική εικόνα συμβατή με θυρεοειδίτιδα, θα πρέπει να είναι απόλυτα τυπική με τον προληπτικό μαστογραφικό έλεγχο.
Είναι πάντα προβληματική η απόφαση και θα πρέπει να κρίνεται κατά περίπτωση η χορήγηση θυροξίνης σε περιπτώσεις ευθυρεοειδικής Hashimoto. Γενικά, μπορούν να δοθούν μικρές δόσεις θυροξίνης σε περιπτώσεις με οριακά υψηλά επίπεδα TSH, σε περιπτώσεις δυσλιπιδαιμίας και σε περιπτώσεις με διογκωμένο αδένα.
Πάντως, αν αποφασίσουμε να χορηγήσουμε θυροξίνη, χρειάζεται μεγάλη προσοχή και συχνή παρακολούθηση, γιατί η Hashimoto είναι η μοναδική νόσος που μπορεί να κάνει εναλλαγές ευθυρεοειδισμού, υποθυρεοειδισμού και υπερθυρεοειδισμού.
Υπάρχουν πολλοί μελετητές που υποστηρίζουν ότι η χορήγηση σεληνίου είναι δυνατόν να επιφέρει μακροχρόνια ύφεση της νόσου. Αν και τα θεραπευτικά αποτελέσματα του σεληνίου είναι αντιφατικά, η χορήγησή του για 6-12 μήνες θα μπορούσε να δοκιμαστεί, αφού άλλωστε το φάρμακο είναι ακίνδυνο και επιπλέον είναι ένα πολύ καλό αντι-οξειδωτικό.