Αιτιολογική σχέση παχυσαρκίας με τα γονίδια και το περιβάλλον (Genes vs enviroment)

Η αυξημένη εμφάνιση της παχυσαρκίας στο Δυτικό κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες δημιούργησε τη θεωρία πως ίσως οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες και όχι αποκλειστικά σε γενετικούς, δηλαδή στην κληρονομικότητα. Πρόσφατη Αμερικανική μελέτη επιβεβαιώνει την αλληλεπίδραση μεταξύ των γονιδίων μας και του περιβάλλοντος στο οποίο ζούμε (Rosenquista JN et al. 2015 «Cohort of birth modifies the association between FTO genotype and BMI», Proc Natl Acad Sci USA 112 (2) 354-9.)
Οι ερευνητές μελέτησαν τη συσχέτιση του γονιδίου FTO (fat mass and obesity associated), ενός γονιδίου που γνωρίζουμε ότι συνδέεται με την εμφάνιση παχυσαρκίας, με κριτήριο το Δείκτη Σωματικής Μάζας (BMI) (BMI: body mass index= βάρος (Kgr)/ύψος2 (m2) ). Ο δείκτης σωματικής μάζας ΒΜΙ αποτελεί κριτήριο φυσιολογικού ή παθολογικού σωματικού βάρους.
Μελετήθηκαν τα δεδομένα μεγάλου αριθμού ανθρώπων στην περιοχή Framingham των Ηνωμένων Πολιτειών κατά τη διάρκεια 30 ετών. Συγκεκριμένα, μελετήθηκαν τα δεδομένα 5209 ανθρώπων οι οποίοι εντάχθηκαν στη μελέτη από το 1948 και ύστερα, καθώς και 5124 απογόνων αυτών οι οποίοι εντάχθηκαν στη μελέτη από το 1971 και ύστερα και σε ηλικίες μεταξύ της εφηβείας και της δεκαετία των 50. Βρέθηκε ισχυρή συσχέτιση του γονότυπου ΑΤ/ΤΑ-FTO με τον ΒΜΙ ξεκινώντας από τη χρονιά 1942 και όχι νωρίτερα από τη συγκεκριμένη χρονιά. Η πλειοψηφία των ανθρώπων δηλαδή που μελετήθηκαν και είχαν προδιάθεση στην εμφάνιση παχυσαρκίας ως φορείς του συγκεκριμένου γονιδίου δεν εμφάνισαν τον αντίστοιχο φαινότυπο, δηλαδή την παχυσαρκία, πριν το 1942. Η δεκαετία του 1940 αναγνωρίζεται ως περίοδος όπου σημειώνεται ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη και με επακόλουθο τη μειωμένη σωματική δραστηριότητα σε σχέση με το παρελθόν καθώς και κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων, πλούσιων σε θερμίδες. Από το 1942 και ύστερα, παρατηρούν οι ερευνητές, η συσχέτιση του γονιδίου με τον ΒΜΙ γίνεται ισχυρή, δηλαδή οι άνθρωποι με τον δυνητικό γονότυπο για παχυσαρκία εμφάνισαν τον αντίστοιχο φαινότυπο. Η προδιάθεση έγινε πραγματικότητα υπό την επίδραση των συνθηκών της εποχής που προαναφέραμε.
Φαίνεται λοιπόν πως η παχυσαρκία, ακόμα και σε άτομα με κληρονομική προδιάθεση, εμφανίζεται μόνο στα πλαίσια ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος.